AB Seçim Gözlemci Misyonu Topluluklar Temsilcileriyle Görüştü

9 Şubat 2025'te yapılması planlanan parlamento seçimlerini gözlemlemek üzere AB Seçim Gözlem Misyonu, bugün Prizren'de topluluk dernek temsilcileriyle bir araya geldi.

Toplantıyı yürüten Avrupa Parlamentosu Üyesi ve Baş Gözlemci Nathalie Loiseau, topluluk dernek temsilcileri bir görüşme düzenledi. 

Toplantıya Kosova Genç Birlik Derneği Başkanı Cengiz Kovaç, seçim sürecinde Merkez Seçim Komisyonu ile yaşanılan hak ve hukuk ihlallerini dile getirdi:

 - Bundan önceki seçimlerde sadece Prizren’de Türklere sandık görevlisi olarak verilen sayı 236 iken, bu seçimlerde tüm Türk partilerine verilen sayı bunun yarısı bile değildir. Kosova genelinde yaşanmış olan bu düşüş, yakın zamanda yürürlüğe sokulan bir yönetmelik ile gerçekleşmiştir. Öyle ki, bağımsız bir milletvekili adayı, Kosova Parlamentosunda temsilcileri olan Partiden daha fazla gözlemci alma hakkına sahip olmuştur. Bu durum, Türk partilerine hem siyasal hem de ekonomik olarak durumlarını zora sokan bir durum yaratmıştır. (Siyasal olarak: sandıkların güvenliği konusunda şüpheler doğmasına sebep olmuştur. Ayrıca seçmenler de değişikliklerden dolayı partileri eleştirmiştir. Ekonomik olarak: sandıkların güvenliğinin sağlanması ve seçmenlerin eleştirilerini ortadan kaldırmak için daha fazla gözlemci ataması yapılmak zorunda kalınmıştır). Bu konuda topluluk partilerine zorluk çıkaran 11/2024 sayılı yönetmeliğin 3’e 2 maddesinin değiştirilmesi gerektiğini düşünüyoruz.

- Seçimle ilgili, partileri ilgilendiren bazı önemli kararlar doğrudan partilere bildirilmemiş, sadece sitede yayınlanmıştır. Bu ise kararların zamanında öğrenilmesi ve itiraz hakkının kaybedilmesine sebep olmuştur.

- Bu kararlardan biri, oy pusulalarıyla ilgili olan karardır. KQZ oy pusulalarının hangi dillerde basılacağına ilişkin kararı alırken, yerel düzeydeki resmi dilleri göz ardı etmiştir. Özellikle, 08/L-228 sayılı kanunun 87’ye 8 ve 10/2024 sayılı Yönetmeliğin 6’ya 4 maddelerine göre Prizren ve Mamuşa’da basılması gereken Türkçe dilinde pusulalar, yasaya ve yönetmeliği aykırı olarak alınan “Karar” ile sadece 2 dilde basılmıştır. Bu konuda PZAP’a yapılmış olan bir itiraz olmasına rağmen, bu karar usulüne uygun olarak Partilere bildirilmediği için itiraz hakkı kullanılamamıştır. Bundan önceki seçimlerde böyle bir sorunla karşılaşılmamıştır.

- Sandık görevlilerine verilmesi gereken eğitimlerde kullanılan eğitim materyalleri yine Türkçe dilinde basılmamış; bununlar birlikte Türkçe dilinde eğitim verilmesine izin verilmemiştir. Eğitimci Türkçe bilmesine rağmen, yanında Türkçe bilen bir tercüman aracılığıyla eğitimin yapılması zorunlu kılınmıştır. Eğitim dili ile ilgili getirilen bu kararın kaynağını bilmiyoruz. Uygulamada getirilmiş olan bir karar olduğunu düşünüyoruz.

- Türkçe dilinde seçimle ilgili basılmış olan tek materyal, tek sayfalık oy kullanma yönergesidir. Bunun dışında basılı herhangi bir Türkçe materyale ne yazık ki rastlanmamıştır.

- İlk defa normal seçim süreli olan (erken seçim olmayan) bir seçim süreci gördük. 6 aylık süre içinde bu kadar çok sorunun yaşanmaması gerekliydi. Özellikle şunu belirtmek önemli, çoğunluk olmayan topluluk partileri haklarının kullandırılması konularında ciddi sınırlamalar yaşamıştır. PZAP’a çoğunluk olmayan topluluk partilerinin itirazlarının konularına bakarak da görebilirsiniz. Yaşanan hak sıkıntılarından dolayı, topluluk partileri seçime tam olarak odaklanmaktan mahrum bırakılmıştır.