Kuzey’de Sorunun Askeri Çözümü Yoktur, Diplomatik Bir Çözüm Kalıcı İstikrarı Sağlayacaktır

Türkiye'nin Kosova Büyükelçisi Sabri Tunç Angılı, ‘Telegrafi' Portalı’na verdiği özel röportajda Türkiye-Kosova ilişkileri, ülkemizdeki Türk yatırımları ve Kosova-Sırbistan diyalogunda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın rolünden konuştu.

Beş aydır Kosova'da bulunan Türk diplomat, Türkiye'nin her zaman Kosova'nın güvenilir bir ortağı olacağını söyledi.

Türk diplomat, Türkiye'nin yakın zamanda satın aldığı Bayraktar insansız hava araçları ve NATO misyonundaki KFOR askerlerinden de konuştu.

Telegrafi: Büyükelçi Angılı, 5 aydır Kosova'da bulunuyorsunuz, bugün ülkedeki siyasi ve ekonomik durumu nasıl görüyorsunuz?

Angılı: Kosova beni hep meşgul ediyor, ama şikayet etmiyorum. Çünkü bizim için Balkanlar'da kalıcı barış ve istikrar çok önemli ve Kosova bu açıdan merkezi bir konuma sahip. Türkiye bir Balkan ülkesi ve Kosova ve diğer Balkan ülkeleri ile halklar arası güçlü bağlarımız mevcut. Dolayısıyla Kosova'da ve diğer Balkan ülkelerinde yaşananlar, Türk halkının yüreğinde derinden hissedilmektedir. Bu da işimi hem zorluyor, hem de tatmin edici kılıyor. 2008'den bu yana, bağımsız bir devlet olarak geçen 15 yılda Kosova'nın birçok alanda önemli ilerlemeler kaydettiğine inanıyorum. Kosova, dinamik bir özel sektör ile işleyen bir piyasa ekonomisine sahip. Devlet kurumları kapasitelerini geliştiriyor. Çok canlı bir siyasi atmosfer ve demokratik bir kültür var. Ancak, özellikle gençler arasındaki yüksek işsizlik oranı, beyin göçü, altyapı yatırımlarında, özellikle enerji sektöründe, sınırlı ilerleme önemli sorunlardır. Kosova'nın bu alanlarda ilerleme kaydedeceğine inanıyorum. Türkiye her zaman Kosova'nın güvenilir bir ortağı olacaktır.

Telegrafi: Türkiye son dönemde KFOR kapsamında Kosova'daki asker sayısını artırdı, bu sizin ülkeniz için ne anlama geliyor?

Angılı: NATO'nun en büyük ikinci ordusu olan Türkiye, çeşitli cephelerde NATO'ya aktif olarak katkıda bulunmaktadır. 29 Mayıs'ta Kosova'nın kuzeyinde meydana gelen olayda NATO Türkiye'den takviye asker talebinde bulundu. Şimdi bazı askerlerimiz kuzeyde istikrara katkıda bulunuyor. Bu da kamuoyumuzun Kosova'da yaşananları daha yakından takip etmesini sağlıyor. KFOR'un Kosova ve bölgenin güvenliği için gerekli olduğuna inanıyorum. Bu nedenle geçmişte olduğu gibi KFOR'a en önemli katkı sağlayanlardan biri olmaya devam edeceğiz.

Telegrafi: Kosova'nın kuzeyindeki gerilimi nasıl görüyorsunuz?

Angılı: Kosova ile Sırbistan arasındaki diyalogu güçlü bir şekilde destekliyoruz. Bu sorunun askeri bir çözümü yok. Yalnızca diplomatik bir çözüm kalıcı istikrarı sağlayabilir. Bu nedenle, tüm taraflar diyalog sürecinde ilerleme sağlamak için çalışmalıdır. Gerginliklerin yararı yok. Bu nedenle, diyalog sürecinin yeniden başlamasının önünü açacak olan, kuzeyde gerilimi azaltmak istiyoruz. Bu bakımdan kuzeyde Sırp halkının katılımıyla yapılacak seçimler, anlamlı müzakereler için gerekli zemini sağlayacaktır. Her iki taraf da isterse, Türkiye bu sürece katkı sağlamaya hazır olacaktır.

Telegrafi: Kosova-Sırbistan diyalogunda Türkiye ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın rolü nedir?

Angılı: Hem Kosova hem de Sırbistan ile dostane ilişkilerimiz var. Başbakan Kurti ve Cumhurbaşkanı Vuçiç, seçimlerin ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı telefonla arayarak tebrik etti. Bu telefon görüşmeleri aynı zamanda diyalog sürecine nasıl katkıda bulunabileceğimizi tartışma fırsatı da sağladı. Türkiye'nin AB destekli diyalog sürecini desteklediğini ve her iki tarafın da talep etmesi halinde rol almaya hazır olduğunu açıkça ifade ettik. Ancak şunu da belirtmek isterim ki, Türkiye, devam eden diyalog sürecinin yerini alamaz. Amacımız, devam eden süreci güçlendirmek ve gerektiğinde ilerleme kaydedilmesine yardımcı olmaktır. Ne yazık ki Türkiye'yi AB'ye rakip ya da vekil aktör olarak gösteren yanlış bir anlatı görüyorum. Bu, doğru değil. Kosova ve Sırbistan dahil, tüm Balkan ülkelerinin Avrupa-Atlantik kurumlarına entegrasyonunu destekliyoruz.

Telegrafi: Kosova ve Türkiye  pek çok alanda ilişkileri sürdürüyor, sizce bu iş birliği nerede artırılabilir?

Angılı: Türkiye ve Kosova stratejik ortaklardır. Bu, birkaç alanda derin iş birliğimiz olduğu anlamına geliyor. Çünkü en önemli iki alan güvenlik ve ekonomidir. Güvenlik alanında da terör örgütü FETÖ'nün Kosova'daki varlığının sadece Türkiye için değil Kosova için de bir tehdit olduğunu, Kosovalı dostlarımıza anlatmaya devam ediyoruz. Bu terör örgütü, yasa dışı gündemlerini gizlemek için okulları, şirketleri veya camileri kullanıyor. İnsanları işe almak, kara para aklama, dolandırıcılık veya vergi kaçakçılığı yoluyla terörist faaliyetlerini finanse etmek için bu kurumları kullanıyorlar. Bu nedenle Kosova'ya FETÖ ve diğer terör örgütleriyle mücadele için etkili bir mekanizma önerdik. Yanıt bekliyoruz. Ekonomi alanında, Türkiye'nin Kosova'daki yatırımı, Balkanlar'daki tüm yatırımlarımızın yaklaşık %10'unu oluşturmaktadır. Türkiye geçen yıl Kosova'nın bir numaralı ticaret ortağıydı. Türk şirketleri Kosova'da 10 bin kişiye doğrudan istihdam sağladı. Şimdi ekonomik iş birliğimizin başka bir aşamasına geçmeliyiz. COVID sonrası tedarik zincirlerindeki değişiklikler, Ukrayna'daki savaş sonrası gıda ve enerji güvenliğinin önemi, ülkelerimiz arasında yeni bir ekonomik ortaklık modeli gerektiriyor. Bu amaçla Kosova'ya JETCO (Ekonomik ve Ticari İşbirliği Ortak Mekanizması) adlı bir mekanizma önerdik. Şimdiye kadar bu mekanizmayı ağırlıklı olarak AB üyesi ülkeler için oluşturduk. Kosova'da büyük bir potansiyel görüyoruz ve etkili bir kurumsal mekanizma oluşturarak bu potansiyeli gerçekleştirmemiz gerektiğini düşünüyoruz.

Telegrafi: Türkiye'den yatırımcıların Kosova'ya ilgisi var mı ve hangi alanlarda?

Angılı: Türk yatırımcıların Kosova'ya yatırım ilgisi büyük. Birincil alanlar enerji, altyapı, tekstil, gıda güvenliği ve kırsal kalkınmadır. Bu alanlardaki olası projeleri detaylı olarak değerlendirmek için sektöre özel çalışma gruplarının oluşturulmasını önerdik. Kosova Hükümeti'nden olumlu bir yanıt görmeyi umuyoruz

Telegrafi: Kosova geçtiğimiz günlerde Türkiye'den Bayraktar İHA'ları satın aldı, başka askeri alımlar olacak mı?

Angılı: Söylediğim gibi, savunma iş birliği Kosova ile olan iş birliğimizin sadece bir parçası. Ancak son dönemde Türkiye'nin rolünün sadece savunma işbirliği alanında olduğu algısı pekişmeye başladı. Bu doğru değil. Diğer NATO üyeleri gibi biz de Kosova Güvenlik Güçleri’nin NATO standartlarına uygun geçişini destekliyoruz. Bu süreçte diğer NATO müttefikleri gibi biz de Kosova Güvenlik Güçleri’ni destekliyoruz. Şu ana kadar yeni askeri alımlar gündemimizde yok. Önemli olan, hedeflerinin savunma olması ve savunma iş birliğimiz, Sırbistan da dahil olmak üzere, herhangi bir üçüncü ülkeye karşı değil, NATO çerçevesiyle tamamen uyumlu olmasıdır.

Telegrafi: Son olarak, Kosova'da kendinizi nasıl hissediyorsunuz ve en çok neyi seviyorsunuz?

Angili: Kosova'da kendimi evimde gibi hissediyorum. Ortak kültürümüze ve tarihimize dayanan pek çok benzerliğimiz var. Ve en çok insanları ve kahveyi seviyorum!. / Telegrafi/