Yeni Hükümet Ne Zaman Kurulabilir?

Kosova'da 9 Şubat genel seçimlerinin sonuçlarının gecikmesinin ardından oy sayımı, milletvekili listelerinin kesinleşmesi süreci ile buna bağlı her şey sona ererken, şimdi hükümetin kurulması için yeni bir sıkıntılı süreç başlıyor.

Siyaset uzmanlarına göre, bu seçimlerden sonra Kosova’da son yılların en belirsiz siyasi tablosu oluşmuş durumda. Hiçbir parti tek başına hükümet kuracak kadar güçlü bir zafer elde edemediği için, koalisyon oluşturma süreci oldukça karmaşık görünüyor.

Hükümet Kurulma Süreci Nasıl İşleyecek?

Cumhurbaşkanı Vjosa Osmani, Merkez Seçim Komisyonu-MSK tarafından seçim sonuçlarının resmen onaylanmasının ardından en geç 30 gün içinde Meclis’i ilk kuruluş oturuma çağırmalıdır.

Bu oturum, Meclis Başkanı ve yardımcılarının seçilmesiyle tamamlanmılş olduğu sayılır.

Mevcut sonuçlara göre, Meclis Başkanlığı’nın seçimlerin galibi Vetëvendosje Hareketi’ne (LVV) verilmesi bekleniyor. Ancak LVV, başkan adayı teklif etmezse süreç durma noktasına gelebilir.

Kosova Demokratik Enstitüsü’nden Eugen Cakolli, böyle bir senaryonun geçmişte yaşandığını hatırlatarak şu değerlendirmeyi yaptı:

"2014 yılında hükümetin kurulma süreci altı ay sürmüştü. O dönemde Anayasa Mahkemesi, seçimleri kazanan partinin Meclis Başkanı adayını belirlemesi için herhangi bir zaman sınırı koymamıştı. Eğer yeni bir anayasal karar alınmazsa süreç uzayabilir ve hatta Cumhurbaşkanı’nın görev süresi dolduğunda erken seçimlere gidilebilir."

2014 yılında yaşanan tıkanıklık, Kosova Demokratik Birliği’nin (LDK) muhalefet bloğunu terk edip Kosova Demokratik Partisi (PDK) ile hükümet kurmasıyla aşılmıştı.

LVV Hükümet Kurulmasını Neden Engelleyebilir?

Başbakan Albin Kurti’nin partisi LVV, hükümeti kuracak sağlam bir koalisyon oluşturamazsa süreci yavaşlatabilir.

Ancak Meclis Başkanı seçildiği anda, diğer adımlar için geri sayım başlıyor. Cumhurbaşkanı Osmani, hükümeti kurma görevini seçimleri kazanan partiye vermekle yükümlü.

Bu noktada, Anayasa'da kesin bir zaman sınırı belirlenmemiş olsa da, sürecin "mümkün olan en kısa sürede" tamamlanması gerektiği belirtiliyor.

Bununla ilgili Cakolli, "Cumhurbaşkanı, Vetëvendosje’nin önerdiği başbakan adayını görevlendirdiği anda, bu adayın 15 gün içinde Meclis'e kabineyi sunması gerekir. Eğer hükümet 61 milletvekilinin desteğini alamazsa, Cumhurbaşkanı 10 gün içinde partilerle tekrar istişare etmeli ve yeni bir adayı belirlemelidir."

Yeni aday da 15 gün içinde kabineyi açıklamak zorunda. Eğer hükümet kurulamazsa, 40 günlük sürecin sonunda Cumhurbaşkanı yeni seçimler ilan etmek durumunda kalıyor.

Muhtemel Senaryolar Neler?

Cakolli’ye göre, siyasi partiler yeni hükümeti oluşturma konusunda aceleci görünmüyor.

"LVV'nin Arnavut partileriyle koalisyon kurması zor görünüyor. Mevcut sonuçlara göre tek başına hareket edemiyor ve sadece Sırp olmayan azınlık partileriyle hükümet kurması mümkün değil. Bu yüzden süreci kilitlemek için Meclis Başkanı’nın seçilmesini geciktirebilir." diye belirtiyor Cakolli.

Muhalefet partileri ise farklı bir sorunla karşı karşıya. Meclis Başkanı seçilse bile, Cumhurbaşkanlığı seçimi gibi büyük bir engel onları bekliyor.

"Mart veya Nisan 2026'da Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacak ve LVV, 47 milletvekili ile süreci tekrar engelleyerek erken seçimlere yol açabilir."

Partilerin şu anki çekimser tutumu, hem milletvekili desteğini garantileme çabasından hem de uluslararası aktörlerin yeni hükümete yönelik taleplerinden kaynaklanıyor olabilir.

Daha İstikrarlı Bir Hükümeti Kim Kurabilir?

Cakolli, 2021 seçimlerinden sonra 68 milletvekili ile kurulan hükümetin bile kanun tasarılarını geçirmekte zorlandığını hatırlatarak, tek başına güçlü bir hükümetin pek olası olmadığını ifade etti.

Seçim sonuçlarına göre farklı koalisyon senaryoları konuşulsa da, sürecin uzun ve karmaşık bir pazarlık dönemi gerektireceği öngörülüyor.